Κόκκινα δάνεια - Τί προβλέπει ο κώδικας δεοντολογίας για τη ρύθμισή τους

Τον Κώδικα Δεοντολογίας για τα «κόκκινα» δάνεια, έδωσε την Παρασκευή στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος. Πρόκειται για ένα σχέδιο 18 σελίδων που τίθεται σε δημόσια διαβούλευση και αποτελεί ουσιαστικά τις συστάσεις της ΤτΕ στις τράπεζες για το πώς πρέπει να κινούνται σε ότι αφορά τη χορήγηση των στεγαστικών δανείων, όχι μόνο σε φυσικά πρόσωπα αλλά και σε επιχειρήσεις.

Το σχέδιο προβλέπει ιδιαίτερά ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις προκειμένου να «ανασάνουν» από τον βρόχο των «κόκκινων» δανειών. Μάλιστα, κάποιοι ερμηνεύουν ότι αφήνει παράθυρο ακόμη και για «κούρεμα» μέρους των οφειλων προς τις τράπεζες 

Στο εξής οι τράπεζες και οι δανειολήπτες (ανάλογα με το οικονομικό προφίλ τους και τη μέχρι σήμερα εξυπηρέτηση των δανείων τους) θα μπορούν να συνεννοούνται προκειμένου να επιτυγχάνονται οι βέλτιστες λύσεις για την αποπληρωμή των δόσεων. Μεταξύ των ευνοϊκών ρυθμίσεων θα είναι η πληρωμή χαμηλότερης δόσης, η δυνατότητα πολυετούς επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής αλλά ακόμη και η παραμονή του δανειολήπτη στο σπίτι του με καταβολή ενός είδους «ενοικίου» στην τράπεζα στην οποία χρωστά το στεγαστικό δάνειο. 

Οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν σε βραχυπρόθεσμες, μακροπρόθεσμες διευθετήσεις των καθυστερούμενων δανείων ή ακόμη και οριστική λύση του προβλήματος. 

Στις λύσεις που θα «πέφτουν στο τραπέζι περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων: 

1. Περίοδος χάριτος, προσωρινή αναβολή της πληρωμής μιας ή περισσότερων δόσεων, μειωμένη καταβολή της δόσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
2. Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του περιθωρίου κέρδους της τράπεζας με αποτέλεσμα να μειωθεί και η μηνιαία δόση.
3. Αλλαγή του τύπου του επιτοκίου χωρίς πέναλτι, όπως π.χ. ένα κυμαινόμενο να γίνει σταθερό.
4. Να μπορεί να «σπάει» το δάνειο στα δύο. Το πρώτο μέρος με εμπράγματη εξασφάλιση, και για το οποίο ο δανειολήπτης πληρώνει δόση. Στο δεύτερο μέρος που είναι το υπόλοιπο του δανείου, δεν υπολογίζονται τόκοι για χρονικό διάστημα που θα συμφωνηθεί με την τράπεζα. Για το ποσό αυτό, ο δανειολήπτης θα επαναξιολογηθεί, αν διορθωθούν τα οικονομικά του, ή θα κληθεί να βάλει άλλο ακίνητο υποθήκη.
5. Σε ότι αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια θα μπορεί ο επιχειρηματίας που χρωστά στην τράπεζα να ανταλλάξει μέρος του χρέους με την είσοδο του πιστωτικού ιδρύματος στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας.
6. Τέλος θα δίνεται η δυνατότητα στον δανειολήπτη να μεταβιβάζει το ακίνητο που είναι υποθηκευμένο στην τράπεζα και να το ενοικιάζει έναντι ενοικίου. Θα μπορεί ακόμη να αντικαθιστά το παλαιό δάνειο με νέο αλλά και να μεταβιβάζει το δάνειο σε άλλη τράπεζα. Η αντικατάσταση με νέο δάνειο θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ελάφρυνση του δανειολήπτη μέσω «κουρέματος» μέρους των οφειλών.

 Η Τράπεζα της Ελλάδας επιχειρεί έτσι να θέσει όρους και κανόνες στον τομέα των δανείων ενώ εισάγει τους θεσμούς του συνεργάσιμου δανειολήπτη και των εύλογων δαπανών διαβίωσης. 

Περιγράφει ιδίως τα βήματα, τις προθεσμίες και το ελάχιστο περιεχόμενο ενημέρωσης, που αμοιβαία οφείλουν να παρέχουν οι τράπεζες και οι δανειολήπτες, ώστε να αξιολογούνται σωστά οι κίνδυνοι και η ικανότητα αποπληρωμής κάθε δανειολήπτη, είτε πρόκειται για φυσικό πρόσωπο είτε για επαγγελματία ή επιχείρηση, και να επιδιώκεται η εξεύρεση καταλληλότερης για τη συγκεκριμένη περίπτωση λύσης ρύθμισης. 

Παράλληλα, δίνονται στοιχεία για το πώς οι τράπεζες θα διασφαλίζουν τα συμφέροντά τους σε περιπτώσεις που δεν αποπληρώνονται δάνεια από φυσικά πρόσωπα, επαγγελματίες ή επιχειρήσεις. Σε σχετικό δελτίο τύπου η ΤτΕ αναφέρει: 

«Όπως γνωρίζετε, ο Ν. 4224 /2013 προβλέπει την εγκαθίδρυση μόνιμου μηχανισμού επίλυσης του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους. Κεντρικό ρόλο στο μηχανισμό αυτό διαδραματίζει το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους το οποίο, σύμφωνα με την παρ. 1 του εν λόγω νόμου, έχει αποστολή τη διαμόρφωση πολιτικών, την εισήγηση νομοθετικών ρυθμίσεων και, εν γένει, την κατάρτιση δράσεων προσανατολισμένων στον προαναφερόμενο στόχο. 

Ο ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος στον εν λόγω μηχανισμό είναι διακριτός και αφορά, συγκεκριμένα, την έκδοση Κώδικα Δεοντολογίας για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών οφειλών, σχέδιο του οποίου επισυνάπτεται. Oι δανειολήπτες, για τυχόν διαφορές εκ της εφαρμογής του Κώδικα και προς επιδίωξη της εξωδικαστικής διευθέτησής τους, έχουν το δικαίωμα να προσφεύγουν στο Συνήγορο του Καταναλωτή, που αποτελεί τον τρίτο εμπλεκόμενο, με βάση το Ν. 4224/2013, φορέα. Κατά τα λοιπά η επί της ουσίας επίλυση των διαφορών ανήκει στα δικαστήρια. 

Ο Κώδικας Δεοντολογίας παραπέμπει στις έννοιες του «συνεργάσιμου» δανειολήπτη και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», που ορίζονται με την απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, όπως προβλέπεται από τον πιο πάνω νόμο. 

O Κώδικας καταρτίστηκε με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, τις αρχές της International Association οf Restructuring, Insolvency & Bankruptcy Professionals (INSOL), καθώς και το αντίστοιχο πλαίσιο άλλων κρατών-μελών της ΕΕ που αντιμετωπίζουν ανάλογες προκλήσεις (Πορτογαλία, Κύπρος, Ιρλανδία). Ο Κώδικας περιγράφει ιδίως τα βήματα, τις προθεσμίες και το ελάχιστο περιεχόμενο ενημέρωσης, που αμοιβαία οφείλουν να παρέχουν οι τράπεζες και οι δανειολήπτες, ώστε να αξιολογούνται σωστά οι κίνδυνοι και η ικανότητα αποπληρωμής κάθε δανειολήπτη, είτε πρόκειται για φυσικό πρόσωπο είτε για επαγγελματία ή επιχείρηση, και να επιδιώκεται η εξεύρεση καταλληλότερης για τη συγκεκριμένη περίπτωση λύσης ρύθμισης. 

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει παραλλήλως εκπονήσει σχέδιο οργανωτικών απαιτήσεων που θα θεσπιστούν με Πράξη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΤτΕ, προκειμένου να αξιολογεί τον βαθμό κατά τον οποίο οι τράπεζες έχουν επαρκώς αναπτύξει τα συστήματα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Κώδικα.
Πηγή: www.imerisia.gr