Υπολογισμός και όχι απολογισμός.

του Γιώργου Λαζαρίδη*

Η ετήσια ειδική απολογιστική συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου παρουσίασε για άλλη μια χρονιά τα ίδια βασικά χαρακτηριστικά τα οποία ευθύνονται ή προέρχονται από την απαξίωσή της.

Ελάχιστο ενδιαφέρον από τους πολίτες που έλαμψαν δια της απουσίας τους από μια συνεδρίαση που γίνεται με αποκλειστικό σκοπό την «ενημέρωσή» τους. Λίγες δεκάδες οι παραβρισκόμενοι, πάνω κάτω όσοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι, πολλοί εξ αυτών μη εκλεγμένοι υποψήφιοι, που δεν ήρθαν για να ακούσουν αλλά για να διαμορφώσουν το κλίμα προς όφελος των παρατάξεών τους. Από τους υπόλοιπους, εάν αφαιρέσει κανείς τα κομματικά στελέχη δεν απέμεναν παρά ελάχιστοι ενεργοί πολίτες, σχεδόν όλοι μέλη κινημάτων, συλλόγων και λοιπών σχημάτων.

Μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη διοίκηση του δήμου να κάνει την τρίχα τριχιά και μια ευκαιρία για τη μείζονα αντιπολίτευση να ασκήσει ανέξοδη κριτική, μηδενίζοντας και ισοπεδώνοντας τα πάντα. Όλα αυτά στο βωμό της σκοπιμότητας και του υπολογισμού, όχι γιατί υπάρχει κάποιο «έπαθλο», αλλά γιατί αυτού του είδους το πολιτικό προσωπικό διαθέτουμε, αυτή τη νοοτροπία κι αυτή την πολιτική ασκούμε και ανακυκλώνουμε.

Δεν θέλω να αναφερθώ στις επιμέρους τοποθετήσεις, αλλά να επισημάνω τα σημεία εκείνα που κατά τη γνώμη μου έχουν σημασία. Μεταξύ αυτών η πανθομολογούμενη δεινή οικονομική κατάσταση του δήμου.

Η προσπάθεια του Γιάννη Αλεξανδρή να μετακυλήσει τις ευθύνες για τα τεράστια χρέη του δήμου στους πρώην δημάρχους Επανομής και Μηχανιώνας δεν έπεισε κανέναν. Τολμώ να πω μάλιστα ότι οι συνάδελφοί του τον εξέθεσαν όταν έλαβαν τον λόγο, απλά και μόνο αναφέροντας τα χρέη του πρώην δήμου Θερμαϊκού, τα οποία ο δήμαρχος θέλησε να αποκρύψει. Με τον τρόπο αυτό, οι δημότες δεν μπόρεσαν να καταλάβουν ότι ο δήμος «πνίγεται» σήμερα από τις κατασχέσεις, που προέρχονται κυρίως από την Επανομή, αλλά και τη Μηχανιώνα, και όχι από τα χρέη του Θερμαϊκού τα οποία αφορούν κυρίως σε δάνεια και αποπληρώνονται συστηματικά και προγραμματισμένα. Άλλωστε, μόνο για να γνωρίζουν οι δημότες πως επηρεάζεται η σημερινή λειτουργία του δήμου από τα χρέη του παρελθόντος  έχει αξία η αναφορά σε αυτά και όχι για να στοχοποιηθεί ολόκληρη κοινωνία όπως φάνηκε ότι επιχείρησε ο δήμαρχος, ακόμη κι αν δεν ήταν αυτή η πρόθεσή του.

Ειπώθηκε στην αίθουσα, αλλά χλευάστηκε σε διάφορα τοπικά μέσα ενημέρωσης, ότι έγινε πολλή δουλειά που όμως δεν φαίνεται. Αυτή είναι μια πραγματικότητα, άσχετα εάν επιθυμούν κάποιοι να μηδενίζουν τα πάντα. Δυστυχώς μάλιστα, μεταξύ αυτών που δεν αναγνωρίζουν το έργο που έγινε, (όπως για παράδειγμα η οργάνωση και το στήσιμο ενός νέου δήμου, το νοικοκύρεμα των οικονομικών και η αποπληρωμή παλιών χρεών - χωρίς νέες επιβαρύνσεις - η καταγραφή, τακτοποίηση – νομιμοποίηση της δημοτικής περιουσίας, οι χερσαίες ζώνες των λιμανιών μας και οι ζώνες λιμένων), βρίσκονται και πολλοί νυν και τέως σύμβουλοι του δημάρχου. Ακόμη και στο πεδίο του πολιτισμού, το γεγονός ότι στήνονται και παρουσιάζονται άρτιες εκδηλώσεις χωρίς χρήματα, οφείλεται στην τεράστια δουλειά και προσπάθεια που καταβάλλουν κάποιοι άνθρωποι. Το γεγονός ότι τα τμήματα μαζικού αθλητισμού κατακλύζονται από εκατοντάδες συνδημότες μας όλων των ηλικιών οφείλεται στην δουλειά κάποιων άλλων. Όσοι ασκούν κριτική αναπολώντας συναυλίες του Παπακωνσταντίνου και της Αλεξίου, πληρωμένες με τα λεφτά των δημοτών και χρηματικές επιχορηγήσεις σε πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους, μάλλον ζουν σε άλλη χώρα.

Υπάρχουν ταυτόχρονα τομείς, όπως η καθαριότητα για παράδειγμα, που υπάρχει πρόβλημα. Προς τιμήν του, ο αρμόδιος αντιδήμαρχος όχι μόνο δεν ωραιοποίησε την κατάσταση αλλά την ανέδειξε, εξηγώντας ταυτόχρονα στους δημότες τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη υπηρεσία. Δεύτερη πανθομολογούμενη διαπίστωση λοιπόν, η χαμένη μάχη της καθημερινότητας. Καθώς μάλιστα αποτελεί την εικόνα της διοίκησης προς τα έξω, συνθλίβει και απαξιώνει κάθε θετική προσπάθεια που γίνεται.

Ένας ψύχραιμος παρατηρητής θα πρόσεχε ότι τόσο η διοίκηση, όσο και η αντιπολίτευση, προσπαθούν να συντηρήσουν ένα σύστημα διοίκησης - διαχείρισης το οποίο έχει χρεοκοπήσει. Ο καθένας από την πλευρά του χρησιμοποιεί τα στοιχεία εκείνα που εκτιμά ότι τον βολεύουν, όχι μόνο αποφεύγοντας να πουν την αλήθεια στους δημότες, αλλά την αποκρύπτουν σκόπιμα. Αναφέρουν μόνο όσα πιστεύουν ότι τους εξυπηρετούν μέσα στον φαύλο κύκλο αλληλεξάρτησης πολιτών – πολιτικών και εκμεταλλεύονται τον τρόπο που αντιλαμβάνεται η κάθε πλευρά το ρόλο της.

Αυτό είναι κατά την άποψή μου το σημείο που πρέπει να φωτιστεί και να γίνει αντιληπτό στους δημότες. Το μοντέλο διοίκησης που ήθελε τους δημάρχους να μοιράζουν αριστερά και δεξιά τον πακτωλό χρημάτων που συνέρρεαν στους δήμους, έχει πεθάνει. Επειδή όμως ήταν πολύ βολικά τα πράγματα έτσι, ακόμη και για τους δημότες, όλοι τους σήμερα αγωνίζονται να το «αναστήσουν». Εκεί, δηλαδή στο παρελθόν, τοποθετεί τον πήχη ο κ. Μαυρομάτης για να αποδείξει ότι η σημερινή διοίκηση είναι κακή. Εκεί τοποθετεί τον πήχη και η διοίκηση, όταν προσπαθεί να απολογηθεί γιατί δεν μπορεί να κάνει ότι γινόταν χθες.

Κανένας δεν τολμά να αναγνωρίσει ότι τα πράγματα γινόταν με λάθος τρόπο και ΕΠΡΕΠΕ να αλλάξουν. Ούτε η «ανάγκη» όμως δεν φαίνεται ισχυρός παράγοντας για ανασκόπηση, με στόχο την επισήμανση των λαθών και την αποφυγή τους στο μέλλον. Με αυτό τον τρόπο σκέψης δεν υπάρχουν περιθώρια αισιοδοξίας. Αυτοί οι ίδιοι δήμαρχοι ήταν εκείνοι που δημιούργησαν χρέη άνω των 20.000.000 ευρώ όταν λάμβαναν περισσότερα από 800.000 ευρώ τον μήνα από τους ΚΑΠ και 2 – 3.000.00 ευρώ ΣΑΤΑ. Σήμερα, με κλάσμα των χρημάτων αυτών διαγκωνίζονται να μας πείσουν ποιος φταίει που το σύστημα σταμάτησε να δουλεύει. Το πρόβλημα δεν είναι εάν, για παράδειγμα, ο Αλεξανδρής είναι καλύτερος δήμαρχος από τον Μαυρομάτη ή τον Οικονομίδη και αντίστροφα. Το πρόβλημα είναι ότι υπερασπίζονται ένα μοντέλο διοίκησης που ποτέ δεν υπήρξε στον πολιτισμένο κόσμο κι αδυνατούν να αντιληφθούν ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να εφαρμόζεται και στη χώρα μας. Για όσους διοίκηση δεν είναι τίποτε περισσότερο από την ικανοποίηση ατομικών αιτημάτων, μέσα από ένα ταμείο που γέμιζε με δανεικά, η σημερινή κατάσταση δεν είναι διαχειρίσιμη. Στήσανε δήμους – τέρατα, που σήμερα αδυνατούν να τους «ταϊσουν».

Ακόμη και η κυρία Μόραλη, για την εφαρμογή της πολιτικής της απαιτεί ένα κράτος εργοδότη, χρηματοδότη των πάντων. Προτείνει έναν δήμο χωρίς δημοτικά τέλη, χωρίς να πληρώνουν το νερό οι δημότες. Ποιος δεν θα το ήθελε άλλωστε; Ζητά από το κράτος τα αναγκαία χρήματα, πιστεύοντας προφανώς πως «λεφτά υπάρχουν».

Ακούγοντας την κυρία Μόραλη να αναπτύσσει τις θέσεις της παράταξής της, έκανα αυτόματα μια σκέψη, προϊόν των ημερών που διανύουμε. Να συντάσσαμε ένα γράμμα με όλες τις προτάσεις της, να το αφήναμε κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο και να περιμέναμε από τον Αϊ Βασίλη να φέρει τα «δώρα» μας. Τη σκέψη μου αυτή την είπα δυνατά στον διπλανό μου, όταν με απόλυτη κυνικότητα με προσγείωσε στην πραγματικότητα. «Οι κομμουνιστές δεν πιστεύουν στον Αϊ Βασίλη» μου είπε, σβήνοντας και την τελευταία μου ελπίδα!

Μόνο μια φωνή ακούσαμε να διαφοροποιείται από την «πεπατημένη», αυτή του Γρηγόρη Παραδείση.  Μπορεί ο λόγος του να μην είναι «αρεστός» σε κάποιους, που αρνούνται να δουν κατάφατσα την πραγματικότητα, αλλά είναι ρεαλιστικός, επομένως χρήσιμος. Μπορεί να διαφωνεί ή να συμφωνεί κανείς μαζί του, αλλά προχωρά σε προτάσεις που είναι δυνατόν να εφαρμοστούν και να σώσουν τον δήμο. Για παράδειγμα, η πρότασή του για εκποίηση κάποιου περιουσιακού στοιχείου του δήμου με αποκλειστικό προορισμό των χρημάτων την αποπληρωμή του χρέους, είναι ρεαλιστική. Αυτή η πράξη βέβαια, στον ιδεολογικό μανδύα κάποιων αποκαλείται «ξεπούλημα». Επειδή όμως αυτοί οι λίγοι είναι που φωνάζουν και κάνουν θόρυβο, λιγοψυχούν οι «αδύναμοι» και δεν τολμούν. Αφήνουν τον χρόνο να κυλά, περιμένοντας να έρθει κάποιος άλλος «να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά».

Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Πρέπει να γίνει αντικειμενική αξιολόγηση της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης και σύμφωνα με τις ανάγκες αλλά και τις δυνατότητες να τεθούν οι στόχοι. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για λαϊκισμό και επικοινωνιακού τύπου προσεγγίσεις. Δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να κατηγορεί ο κ. Μαυρομάτης τη διοίκηση διότι δεν προχωρά στη μελέτη πολεοδόμησης της Επανομής, την ίδια ώρα που κατηγορεί τη διοίκηση διότι δεν «παγώνει» αυτήν του παλαιού Θερμαϊκού. Όπως, δεν είναι δυνατόν ο δήμαρχος να αποκρύπτει από τους δημότες χρέη 5.500.000 ευρώ, από τη σύναψη δανείων στον πρώην δήμο Θερμαϊκού.

Πρώτιστη ανάγκη σήμερα αποτελεί η κοινωνική συνοχή. Αυτό ανέδειξαν και οι περισσότεροι δημότες που έλαβαν τον λόγο, ζητώντας από τον δήμο να μπει μπροστάρης στις προσπάθειες που απαιτούνται στην κατεύθυνση αυτή. Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν απαιτούνται πολλά χρήματα, παρά μόνο περισσότερη δουλειά και αναβάθμιση στην κλίμακα των προτεραιοτήτων τους.

Προκειμένου να λειτουργεί ο δήμος χωρίς να γίνουν αυξήσεις σε τέλη και δημοτικό φόρο απαιτείται να εισπράττει από τον κάθε δημότη αυτά που του αναλογούν και όχι αυτά που δηλώνει. Η αντιπαραβολή των στοιχείων του κτηματολογίου με αυτά της ΔΕΗ και οι έλεγχοι από δημοτικά συνεργεία μπορούν να αυξήσουν τα δημοτικά έσοδα κατά 2 και πλέον εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Πέρα από το οικονομικό όφελος, πρόκειται για μια πράξη δικαιοσύνης, κοινωνικά απαραίτητη. Δεν μπορεί να πληρώνει ένα διαμέρισμα των 90 και 100 τμ περισσότερα δημοτικά τέλη από τις μεζονέτες των 400 μέτρων! Για την εφαρμογή της απόφασης αυτής πίεζα τα τελευταία 2 χρόνια. Τώρα, βλέποντας ότι το θέμα έφτασε και στα κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας σημειώνοντας ότι πολλοί δήμαρχοι σκέφτονται να προχωρήσουν στην κατεύθυνση αυτή, ελπίζω ότι μπορεί να «τολμήσει» και η δική μας διοίκηση να «σωθεί» οικονομικά, αποκτώντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα μείωσης των δημοτικών τελών, με ωφελημένους τους ειλικρινείς και συνεπείς συνδημότες μας.

* Γιώργος Λαζαρίδης πρώην Αντιδήμαρχος Ανάπτυξης Δ.Θερμαικού