Παιδιά σε δρόμους που οδηγούν σε αδιέξοδο.

Υπάρχουν παιδιά όπου οι γειτονιές της πόλης είναι το σπίτι τους, το «σχολείο» τους , παιδιά-θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης όπου η επαιτεία είναι η βασική τους ασχολία είτε πουλώντας μικροαντικείμενα είτε παίζοντας μουσικά όργανα.

Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες και καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αυτό το τραγικό φαινόμενο της κοινωνίας μας καθώς συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός των ανηλίκων που «εργάζονται»/επαιτούν στους δρόμους των πόλεων όλης της Ελλάδος.

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» από την ίδρυση του, ξεκίνησε και συνεχίζει μια συντονισμένη προσπάθεια για τα παιδιά που εξαναγκάζονται να επαιτούν, αντιμετωπίζοντας ωστόσο «καθ΄ οδόν» αρκετά αδιέξοδα. Συγκεκριμένα:

 Το Νοέμβριο του 1998 ενεργοποιήθηκε τοΠιλοτικό Πρόγραμμα Παρέμβασης για τα παιδιά στο δρόμο με την κινητή μονάδα του Συλλόγου (χορηγία του ΗΣΑΠ) σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, η οποία ήταν στελεχωμένη με κοινωνικούς λειτουργούς και παιδοψυχολόγους. Ο στόχος του προγράμματος ήταν η κοινωνική παρέμβαση για την αντιμετώπιση του φαινομένου, η φροντίδα των παιδιών και η φιλοξενία τους εφόσον κρίνονταν απαραίτητο. Κατά την υλοποίηση του προγράμματος παρατηρήθηκαν δυσκολίες και κίνδυνοι καθότι υπήρξαν απειλές για την σωματική ακεραιότητα των ανθρώπων που συμμετείχαν, από άτομα που άνηκαν σε κυκλώματα εκμετάλλευσης και εξωθούσαν τα παιδιά στην επαιτεία.

 Από το 2007 έχει παραχωρηθεί στο Σύλλογό μας οίκημα από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μέσω υπογραφής σχετικού μνημονίου, προκειμένου να φιλοξενηθούν παιδιά όλων των ηλικιών, κατόπιν εισαγγελικής εντολής, και να βρουν την ζεστασιά και την θαλπωρή που το «Χαμόγελο» ξέρει να δίνει. Πρόκειται για έναν χώρο που έχει ανεγερθεί με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. για τη δημιουργία και υλοποίηση δομών παροχής κοινωνικής βοήθειας σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και συγκεκριμένα σε παιδιά. Τον συγκεκριμένο χώρο αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε λόγω της κατάληψής του από το Δήμο Δραπετσώνας, ο οποίος παραμένει κατειλημμένος μέχρι και σήμερα. Ο χώρος στην Δραπετσώνα ενώ παραχωρήθηκε στον Σύλλογο «Το Χαμόγελο του παιδιού» από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης τελικά καταλήφθηκε παράνομα από το Δήμο Δραπετσώνας, με παραλογές απαιτήσεις.

 Στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά - SOS 1056», η οποία στελεχώνεται από Κοινωνικούς Λειτουργούς και Ψυχολόγους (λειτουργεί όλο το 24ωρο) δεχόμαστε κλήσεις από πολίτες ,οι οποίοι μας ενημερώνουν την ίδια στιγμή που βλέπουν κάποιο ανήλικο παιδί-θύμα οικονομικής εκμετάλλευσης, προκειμένου να ενημερωθούν οι αρμόδιες Αστυνομικές Αρχές έτσι ώστε να σπεύσουν στο σημείο. Παράλληλα δηλώνουμε τη διαθεσιμότητα του Συλλόγου μας, ώστε Κοινωνικός Λειτουργός ή Ψυχολόγος του Συλλόγου να μεταβεί άμεσα στο πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα και να βρεθεί κοντά στο παιδί. Τα περισσότερα παιδιά-θύματα βρίσκονται σε κίνηση και είναι δύσκολο να εντοπιστούν ή επίσης ανήκουν σε οργανωμένα κυκλώματα επαιτείας, και οι «διακινητές» τους γρήγορα τα απομακρύνουν όταν το αντιληφθούν. Ακόμη και όταν οι ενήλικες-προωθητές εντοπιστούν και συλληφθούν, απαλλάσσονται από τις κατηγορίες, οι οποίες συνήθως αφορούν όχι στην έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο αλλά σε κάποιες περιπτώσεις στην παράνομη διαμονή τους στη χώρα όταν είναι αλλοδαποί και σε άλλες στην παράβαση του άρθρου 407 του Π.Κ περί επαιτείας.

 Όταν τα παιδιά που επαιτούν εντοπίζονται και μεταφέρονται στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα, ο Σύλλογος συνδράμει κατόπιν σχετικής εισαγγελικής εντολής στη μεταφορά και τη συνοδεία τους σε προστατευόμενο περιβάλλον, προκειμένου να παραμείνουν προσωρινά έως ότου πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και διερευνηθεί η περίπτωση από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Από τη στιγμή όμως που τα παιδιά μπαίνουν στο λεγόμενο «προνοιακό σύστημα» αρχίζει ένας νέος Γολγοθάς για αυτά καθώς είναι οι άμεσοι αποδέκτες των κρατικών ελλείψεων και της υπολειτουργίας των υπηρεσιών. Έλλειψη προστατευμένων χώρων υποδοχής, χώρων βραχυπρόθεσμης, μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης φιλοξενίας παιδιών. Δυστυχώς οι υπάρχουσες δομές και τα προνοιακά πλαίσια δεν επαρκούν για να καλύψουν ποσοτικά αλλά κυρίως ποιοτικά τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο.

 Επιδιώκοντας να αφυπνίσουμε τις αρμόδιες αρχές έχουμε ενημερώσει εγγράφως την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου καθώς και τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας, και προτείναμε την αποστολή Εγκυκλίου προς όλα τα Α.Τ., σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης και χειρισμού των περιπτώσεων παιδιών-θυμάτων εκμετάλλευσης. Ωστόσο τα παιδιά συνεχίζουν να είναι θύματα της κωλυσιεργίας και της αναποτελεσματικότητας η οποία προέρχεται από το κράτος και από τις σοβαρές ελλείψεις δομών για την αποκατάσταση και το μέλλον τους.

 Ο Σύλλογός μας φιλοξενεί παιδιά/θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης και έντονης παραμέλησης, που σήμερα φτάνουν τον αριθμό 260, στα 9 σπίτια που διατηρεί σε όλη την Ελλάδα. Ωστόσο, δεν υπάρχει η δυνατότητα φιλοξενίας όλων των παιδιών στα σπίτια του Συλλόγου λόγω της επιτακτικής ανάγκης και του χρέους μας να παρέχουμε την ποιότητα ζωής που τους αξίζει.

 «Το Χαμόγελο του Παιδιού» προσπαθεί και στηρίζει οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα διαβίωσης, μέσω κοινωνικής και υλικής υποστήριξης.

Δυστυχώς, η οικονομική εκμετάλλευση ανηλίκων έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και σε άλλες χώρες. «Το Χαμόγελο του Παιδιού», μέσω των διεθνών του συνεργασιών συμμετέχει σε μια σειρά συντονισμένων ενεργειών για την καταπολέμηση του φαινομένου, με σκοπό την συνεργασία κρατικών αρχών και φορέων τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο καθώς και την συλλογή, επεξεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών των κρατών.

Ωστόσο, η εμπειρία μας δείχνει πως ο αριθμός των παιδιών που «εργάζονται»/ επαιτούν στο δρόμο αυξάνεται συνεχώς. Για τον λόγο αυτό θεωρούμε υψίστης σημασίας την εφαρμογή των νομοθετικών διατάξεων που προβλέπουν την τιμωρία των διακινητών/ατόμων καθώς και την επανεκτίμηση της κοινωνικής αρωγής των παιδιών θυμάτων οικονομικής εκμετάλλευσης. Επιπλέον ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν ενδείξεις κακοποίησης ή παραμέλησης των παιδιών από κακοποιητικούς γονείς θεωρούμε απαραίτητη τη διερεύνηση του οικογενειακού περιβάλλοντος και κατόπιν να κρίνεται η επιστροφή των παιδιών σε αυτό.

Απογοητευόμαστε και θυμώνουμε αλλά δε σταματάμε ποτέ να προσπαθούμε 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες το χρόνο για το χαμόγελο όλων των παιδιών, παρόλες τις δυσκολίες που έχουμε αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζουμε έχοντας ¨εχθρούς¨ και ¨σύμμαχους¨, δεχόμαστε σκληρές κριτικές αλλά συνεχίζουμε το έργο μας με τη σημαντική-πολύτιμη συμμετοχή ευαισθητοποιημένων ανθρώπων της κοινωνίας μας.

Γι’ αυτά τα παιδιά δεν μπορούμε παρά να απαιτήσουμε τη δημιουργία ενός οργανωμένου συστήματος πρόληψης, αρωγής, καταπολέμησης και προστασίας ενώ θα συνεχίσουμε να πολεμάμε για τα δικαιώματα των παιδιών (ανεξαρτήτως καταγωγής κ.α) με όσα εφόδια μας έχουν απομείνει και σε όσα αδιέξοδα και αν έχουμε βρεθεί.